In veel regio’s is het elektriciteitsnet volgeboekt: er zijn te veel zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen aangesloten. Nieuwe bedrijfsprojecten lopen tegen grenzen aan, want netbeheerders geven vaak geen nieuwe aansluiting of slagen niet om overproductie terug te leveren. Dit frustreert groei en verduurzaming. Sterker nog: inmiddels staan er in Nederland duizenden bedrijven op de wachtlijst voor een netverzwaring of teruglevering Dit is het probleem van netcongestie: er ontstaat als het ware file op het elektriciteitsnet, waardoor vraag en aanbod niet meer passen. Met andere woorden: het net is op piekmomenten “vol” en kan géén extra stroom meer leveren of opnemen.
Wat is netcongestie?
Netcongestie ontstaat wanneer het elektriciteitsnet de stroomvraag niet meer aankan. Door de snelle elektrificatie (bijvoorbeeld meer zonneparken, warmtepompen en elektrische voertuigen) raakt de capaciteit “vol”. Dat betekent dat er geen energie meer kan worden geleverd of teruggeleverd op het moment dat de productie of het verbruik hoog is. Hierdoor lopen uitbreidingen en verduurzaming vertraging op, en stijgen de operationele kosten. Bedrijven en industrieterreinen krijgen soms alleen een klein contract of worden verplicht flexibel mee te helpen bij piekbeperking.
Oplossingen voor netcongestie
Peak shaving (piekafvlakking)
Bij peak shaving wordt energie tijdelijk opgeslagen om piekverbruik af te vlakken. Een batterij levert extra stroom tijdens korte piekmomenten, zodat de piek (groene lijn) niet hoger komt dan de blauwe band (beschikbare netcapaciteit). Voor bedrijven levert dit vooral directe besparingen op: minder hoge energieprijzen in piektarieven en minder kosten voor een zware aansluiting. Door pieken af te vlakken verlagen bedrijven hun energiekosten aanzienlijk (bijvoorbeeld tot wel 20–30%). Ook hoeft het contractvermogen bij de netbeheerder niet onnodig hoog te zijn, wat vaste kosten drukt. De kosten van peak shaving zitten vooral in de aanschaf van een batterij en het bijbehorende energiesysteem. Met subsidies (zoals EIA/ISDE) en fiscale regelingen kan de investering echter sterk worden terugverdiend. De praktijk leert dat een zakelijke batterij zich vaak in zo’n 6–10 jaar terugverdient, waarna het rendement vooral uit lagere energierekeningen en meer autonomie komt.
Verbruik verschuiven naar daluren
Een andere aanpak is het verschuiven van verbruik naar uren waarop de netbelasting lager is. Denk aan het intensiever draaien van machines, koeling of laadsessies in de nacht of het vroege ochtenduur. Dit wordt ook wel load shifting genoemd. Zo gebruik je bij voorkeur energie tijdens goedkopere daluren en vermijd je dure piekmomenten.
In de praktijk levert dit flinke kostenbesparing op: een installatie die ’s avonds extra draait kan overdag juist wat minder nodig hebben, waardoor de totale elektriciteitsrekening daalt. Bovendien ontlast je het net doordat de dagenintensieve vraag gelijkmatiger wordt gespreid. De kosten van load shifting zijn relatief klein: meestal is het vooral een kwestie van betere planning of aansturing (bijvoorbeeld via een energiebeheersysteem). Vaak is weinig extra investeringsbudget nodig, zolang processen flexibel inzetbaar zijn. Het nadeel is wel dat niet elk proces zomaar verplaatst kan worden; bedrijven moeten een bepaalde mate van flexibiliteit in hun planning hebben.
Lokale energieopslag (batterijen)
Naast tijdelijk gebruik kan lokale opslag met batterijen netcongestie tegengaan. Door opgewekte (zonne)energie eerst te bewaren, kun je op het net-onbelaste moment inzomen en de accu opladen. Bij een piek wordt de energie uit de accu ingezet, zodat het netwerk minder belast wordt. Een bijkomend voordeel is meer eigenvertrouwen: het bedrijf is minder afhankelijk van het externe net. Uit onderzoek blijkt dat zakelijke batterijsystemen de piekkosten met zo’n 25–30% kunnen reduceren.Ook hoeft een bedrijf minder te wachten op een netverzwaring – een batterij is namelijk een tijdelijke buffer die het wachten kan overbruggen. Nadelen zijn de investeringskosten en de levensduur van de batterij. Gelukkig zijn er subsidie- en afschrijvingsregelingen (EIA, ISDE e.d.) die de businesscase versterken. Hierdoor kan een batterij binnen enkele jaren rendement opleveren. Met name voor bedrijven met veel zonne-opwek kan opslag de terugverdientijd aanzienlijk verkorten en extra inkomsten genereren.
Samenwerking met de netbeheerder (flexcontracten)
Een vierde optie is het afsluiten van flexibele contracten met de netbeheerder. Hierbij spreek je af dat je op verzoek uw verbruik (of opwek) tijdelijk afbouwt als het net ergens krap wordt. In de praktijk ontvangt het bedrijf dan een financiële vergoeding of korting voor deze beschikbaarheid. Dit kan via congestiemanagementprogramma’s of alternatieve transportrechten (ATR). De beloning maakt dit een aantrekkelijke oplossing als je enige flexibiliteit hebt in processen. Het kost in principe weinig tot niets (afgezien van de organisatie-inspanning om tijdig te schakelen), maar je moet wel bereid zijn om bij pieken tijdelijk wat minder te verbruiken of minder terug te leveren. Op de lange termijn creëer je zo wél ruimte om binnen de bestaande aansluiting extra duurzame installaties te plaatsen.
Conclusie
In de praktijk is er zelden één wondermiddel: bedrijven kiezen vaak voor een combinatie van bovengenoemde oplossingen. Door maatwerk neemt Pinnacle Green uw specifieke situatie onder de loep en stellen we een strategisch plan op. Met een mix van piekafvlakking, slimmer plannen en lokale opslag benut u optimaal de bestaande netcapaciteit. Het resultaat is meer groeimogelijkheden en lagere energiekosten, zonder te hoeven wachten op dure netuitbreidingen.
Wilt u weten welke strategie het beste past bij uw bedrijf en locatie? Neem dan vrijblijvend contact op met Pinnacle Green. Onze experts helpen u graag met een energie-oplossing op maat voor uw industrieterrein of bedrijf.